Cao độ là một trong những thông số quan trọng trong việc thiết kế các công trình xây dựng, vẽ lên bản đồ chi tiết bề mặt của địa hình hay lấy số liệu trong san lắp mặt bằng. Vì vậy nên công việc lấy dữ liệu cao độ chính xác là rất cần thiết, mà một thiết bị trắc địa hỗ trợ rất tốt cho công việc này là máy thủy bình, một thiết bị có thiết kế nhỏ gọn, thuận tiện trong công tác đo đạc. Sau đây chúng tôi xin hướng dẫn với các bạn những bước đo cao độ bằng máy thủy bình.
Bước 1: Chọn vị trí đặt máy
Đặt máy thủy bình tại vị trí cần đo đạc, địa điểm đặt máy cần chắc chắn và không bị sạt lở, hay sụt lún…lưu ý vị trí tốt nhất là máy điểm đặt máy cao hơn vị trí của mốc gốc.
Bước 2: Cân máy
Đặt chân máy sao cho cân bằng nhất. Gá máy lên chân máy và tiến hành cân bằng máy. Đầu tiên chúng ta sẽ đặt bọt thủy tròn trên máy sao cho nó nằm trên đường thẳng tưởng tượng đi qua 2 ốc trên máy, vận 2 ốc trên đế máy vặn hai ốc này cùng chiều nhau để đưa bọt nước tròn vào vị trí cân bằng sau đó dùng ốc thứ 3 điều chỉnh sao cho bọt nước này vào vị trí cân bằng chính xác. Chúng ta có thể cân máy vào vị trí cao độ gốc cho trước hoặc có thể cân máy vào vị trí bất kỳ sau đo độ cao các điểm sau này sẽ cộng hoặc trừ đi giá trị đọc được trên mia khi đặt ở mốc gốc này ( Nếu vị trí đặt máy thấp hơn mốc thì sẽ cộng thêm vào còn nếu cao hơn thì sẽ trừ đi giá trị này- giá trị này ký hiệu là a)
Bước 3: Bắt đầu đo đạc
Đầu tiên chúng ta sẽ ngắm vào mia ( mia là một thước cúng có khắc vạch và ghi số).
Tiến hành điều quang để sao cho hình ảnh mia trong ống ngắm của máy thủy bình cho hình ảnh rõ dàng nhất. Khi đọc số đọc trên mia thì sẽ có 2 số đọc ghi số trên mia là hàng m và hàng dcm, còn 2 số đọc ghi trên chứ E là hàng cm và hàng mm, cứ mỗi khoảng đen trắng đỏ trên mia tương ứng là 10mm. Ví dụ như hình trên thì số đọc trên mia là 1090mm vì chỉ giữa của máy thủy bình đang ở vị trí này
Bước 4: Tính cao độ
Giả sử ký hiệu độ cao của mốc gốc là 1000(mm), số đọc trên mia ở điểm cần xác định cao độ như ví dụ trên là 1090(mm). Còn số đọc trên mia khi đặt mia ở mốc cao độ cho trước và số đọc này được ký hiệu là a như trên.
Cao độ tại điểm cần biết= Mo+ số đọc trên mia tại mốc độ cao gốc- số đọc trên mia tại điểm cần biết cao độ.
Sau đó di chuyển mia đến các vị trí khác và cũng tiến hành đọc số tương tự ta sẽ thu được các giá trị cao độ.
Ngoài ra trước khi tiến hành đo đạc bạn có thể tham khảo bài viết cách kiểm nghiệm và hiệu chỉnh
Công tác đo cao độ phục vụ việc đo đạc tính toán khối lượng đào đắp trong đo đạc công trình xây dựng nhà hay cac công tác đo đạc công trình đường
Ứng dụng nổi bật của thiết bị này đó chính là bố trí cao độ thiết kế ra thực địa một cách chính xác và đạt độ tin cậy cao nhất trên những công trình
