Máy RTK (Real-Time Kinematic) của CHCNAV là thiết bị định vị vệ tinh chính xác đến từng centimet, nhờ công nghệ thu tín hiệu GNSS tiên tiến. Khả năng hoạt động ổn định trong mọi điều kiện địa hình và thời tiết giúp máy trở thành “trợ thủ đắc lực” cho kỹ sư, nhà thầu hay nông dân công nghệ cao. Tuy nhiên, nhiều người dùng mới vẫn còn bỡ ngỡ khi tiếp xúc với thiết bị này. Trong bài viết này, TCMD Việt Nam sẽ hướng dẫn bạn cách sử dụng máy RTK CHCNAV một cách chi tiết, dễ hiểu nhất, giúp bạn tối ưu hiệu suất làm việc chỉ sau vài bước đơn giản.
Các bước chuẩn bị trước khi sử dụng máy RTK CHCNAV
Để đảm bảo quá trình sử dụng máy RTK CHCNAV diễn ra suôn sẻ, bạn cần chuẩn bị:
- Máy chủ (Rover) và trạm Base Station
Rover đảm nhiệm thu thập tọa độ thực địa, trong khi Base Station – dù là thiết bị vật lý hay trạm ảo qua NTRIP – cung cấp tín hiệu hiệu chỉnh thời gian thực để nâng cao độ chính xác. Người dùng phải đảm bảo hai thiết bị kết nối ổn định, đồng thời cập nhật firmware nhằm tránh xung đột kỹ thuật. Thử nghiệm kết nối trong môi trường kiểm soát trước khi triển khai thực tế là cần thiết để phát hiện sớm lỗi giao tiếp.
- Pin sạc đầy đủ
Pin của cả Rover và Base Station cần được sạc đầy, kèm theo ít nhất một bộ dự phòng để ứng phó với trường hợp đo đạc kéo dài. Sự cố mất điện đột ngột không chỉ làm gián đoạn quy trình mà còn có nguy cơ mất dữ liệu chưa kịp lưu trữ.
- Phần mềm điều khiển
Việc cài đặt phần mềm điều khiển như FieldMaster hoặc SurPad3 trên thiết bị di động phải được thực hiện sớm, kèm theo xác minh tính tương thích với hệ điều hành. Các ứng dụng này không chỉ hiển thị dữ liệu đo mà còn cho phép tùy chỉnh thông số kỹ thuật, xuất bản đồ, hoặc tích hợp với nền tảng GIS. Người dùng nên tận dụng bản cập nhật mới nhất để tiếp cận các cải tiến về thuật toán xử lý tín hiệu vệ tinh và giao diện thân thiện hơn.
- Kết nối mạng hoặc SIM 4G
Nếu sử dụng NTRIP, SIM 4G tốc độ cao hoặc kết nối Internet băng thông rộng cần được kiểm tra chất lượng tại khu vực đo đạc, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa. Việc xác định trước các “điểm chết” sóng giúp người dùng chủ động dùng thiết bị phát sóng di động hoặc chuyển sang chế độ Base Station vật lý khi cần. Đồng thời, cấu hình sẵn thông tin xác thực máy chủ NTRIP (như IP, port, tài khoản) trong phần mềm giúp tiết kiệm thời gian hiệu chỉnh tại hiện trường.
Chuẩn bị tốt trước khi sử dụng máy RTK CHCNAV giúp đo lường chuẩn xác và rút ngắn đáng kể thời gian hoàn thành dự án.
Hướng dẫn chi tiết cách sử dụng máy RTK CHCNAV
Bước 1: Thiết Lập Trạm Base Station
- Khởi động bằng cách nhấn giữ nút nguồn trên máy Base Station. Vị trí đặt trạm cần đảm bảo thông thoáng, tránh vật cản như cây cao hoặc công trình kiến trúc để tín hiệu vệ tinh (GPS, GLONASS, v.v.) được thu nhận ổn định.
- Sau khi bật, mở ứng dụng quản lý trên điện thoại hoặc máy tính bảng, chọn chế độ “Base Station”. Tại đây, bạn có hai lựa chọn: nhập thủ công tọa độ điểm gốc (nếu đã biết trước) hoặc để hệ thống tự động xác định vị trí thông qua tín hiệu vệ tinh.
- Khi trạm base hoạt động ổn định, đèn LED sẽ chuyển sang màu xanh lá. Lúc này, máy bắt đầu phát tín hiệu hiệu chỉnh đến thiết bị Rover thông qua sóng radio tích hợp hoặc kết nối Internet (NTRIP). Lưu ý: Nếu dùng sóng radio, hãy đảm bảo khoảng cách giữa Base và Rover không vượt quá phạm vi cho phép (thường dưới 10km).
Bước 2: Cấu Hình Máy Rover
- Gắn máy Rover lên cần đo (pole), điều chỉnh chiều cao sao cho phù hợp với tư thế người dùng, thường dao động từ 1.8–2.2m. Bật nguồn Rover và kết nối với ứng dụng điều khiển.
- Tại giao diện chính, chọn “Connect to Base” và lựa chọn phương thức kết nối tương ứng với trạm Base (radio, Bluetooth hoặc NTRIP).
- Trạng thái kết nối được hiển thị qua hai chế độ: “Float” (sai số vài decimet) và “Fixed” (sai số dưới 3cm). Chỉ khi màn hình hiển thị “Fixed”, dữ liệu đo mới đạt độ tin cậy cao. Nếu máy lâu chuyển sang “Fixed”, kiểm tra lại vị trí đặt Base hoặc độ ổn định của kết nối.
Bước 3: Đo Đạc Và Thu Thập Dữ Liệu
- Tạo dự án mới bằng cách đặt tên, chọn hệ tọa độ (ví dụ: VN-2000 cho đo đạc tại Việt Nam) và đơn vị đo (mét hoặc feet).
- Khi đo điểm, di chuyển đến vị trí mong muốn, giữ cần đo thẳng đứng để tránh sai lệch. Nhấn “Save” trên ứng dụng để lưu tọa độ, đồng thời thêm ghi chú mô tả (ví dụ: “Mốc ranh giới B” hoặc “Cống thoát nước”).
- Đối với đo đường tuyến (fence) hoặc mặt bằng (topography), sử dụng tính năng “Line” để vẽ ranh giới liên tục hoặc “Area” để xác định khu vực khảo sát. Máy tự động ghi nhận các điểm trung gian và tính toán diện tích, chu vi.
Bước 4: Xuất Và Xử Lý Dữ Liệu
- Kết thúc phiên đo, tắt nguồn cả hai thiết bị Base và Rover theo đúng trình tự để tránh mất dữ liệu.
- Trên ứng dụng, chuyển đến mục “Export” và xuất file dưới định dạng phù hợp với nhu cầu: DXF cho bản vẽ kỹ thuật, CSV để phân tích bảng tính, hoặc KML để tích hợp lên Google Earth.
- Dữ liệu sau đó được chuyển sang máy tính và xử lý bằng phần mềm như AutoCAD (thiết kế bản đồ) hoặc QGIS (phân tích GIS).
- Lưu ý: Luôn sao lưu file gốc trước khi chỉnh sửa để phòng trường hợp cần đối chiếu lại.
Nắm vững các giải pháp trên giúp tối ưu hóa hiệu quả làm việc của máy RTK CHCNAV.
Lưu ý quan trọng khi sử dụng máy RTK CHCNAV
- Kiểm tra tín hiệu vệ tinh
Cần kiểm tra kỹ lưỡng tín hiệu vệ tinh trước khi tiến hành công việc. Hệ thống RTK đòi hỏi tối thiểu 20 vệ tinh từ các chòm sao như GPS, GLONASS, Galileo hoặc BeiDou để đạt độ chính xác centimet. Số lượng vệ tinh càng cao, thuật toán xử lý tín hiệu càng loại bỏ được nhiễu do khí quyển hoặc sai số đồng hồ, từ đó nâng cao độ ổn định của phép đo. Nếu máy chỉ bắt được 15-18 vệ tinh, kết quả có thể dao động ở mức decimet, gây rủi ro cho các dự án yêu cầu độ chi tiết cao như khảo sát địa chính hoặc thi công móng công trình.
- Tránh vật cản
Khi đứng gần nhà cao tầng (trong bán kính dưới 5m), tín hiệu vệ tinh phản xạ qua các bề mặt kim loại hoặc bê tông, tạo ra hiện tượng đa đường (multipath) làm lệch vị trí thực tế. Tương tự, cây cối rậm rạp không chỉ che khuất tầm nhìn vệ tinh mà còn hấp thụ sóng L-band, đặc biệt trong điều kiện lá ướt. Đáng chú ý, thiết bị điện tử công suất lớn như máy phát sóng di động, trạm biến áp có thể gây nhiễu tần số 1.2-1.6 GHz – dải tần hoạt động của máy RTK, dẫn đến mất kết nối Base-Rover. Giải pháp tối ưu là di chuyển đến vị trí thoáng, cách xa nguồn nhiễu ít nhất 10-15m.
- Định kỳ bảo trì
Về bảo trì định kỳ, quy trình hiệu chuẩn 6 tháng/lần là bắt buộc để khắc phục sai số hệ thống. Quá trình này kiểm tra độ lệch góc của trục quang học, độ chính xác của board xử lý tín hiệu và độ ổn định của module GNSS. Một số đơn vị sử dụng phương pháp kiểm tra tĩnh (static test) so sánh số liệu máy RTK với điểm mốc có tọa độ đã biết, phát hiện lỗi drift do ảnh hưởng nhiệt độ hoặc rung động trong vận chuyển.
- Sạc pin đúng cách
Pin Li-ion của CHCNAV cần được sạc bằng bộ sạc nguyên bản (đầu vào 5V/2A) để tránh hiện tượng quá nhiệt. Người dùng nên ngắt sạc khi pin đạt 90-95% thay vì 100% nhằm giảm stress hóa học cho cell pin. Đặc biệt, tuyệt đối không để pin cạn kiệt (dưới 5%) vì điều này kích hoạt chế độ ngủ sâu, làm hỏng mạch bảo vệ. Khi không sử dụng dài ngày, duy trì mức pin ở 50-60% và bảo quản nơi khô ráo, nhiệt độ 15-25°C.
Những sự cố không mong muốn khi dùng máy RTK CHCNAV
- Mất kết nối với trạm base
Nguyên nhân chủ yếu đến từ khoảng cách vượt quá giới hạn cho phép (thường dưới 10km khi dùng sóng radio) hoặc vật cản địa hình như đồi núi, công trình cao tầng làm suy yếu tín hiệu.
Để khắc phục, cần đảm bảo hai thiết bị nằm trong phạm vi hoạt động tối ưu, đồng thời kiểm tra cường độ sóng radio trên màn hình máy. Trường hợp sử dụng NTRIP qua SIM 4G, hãy xác nhận thiết bị có đủ sóng di động bằng cách quan sát biểu tượng mạng hoặc di chuyển đến khu vực phủ sóng tốt hơn.
- Tín hiệu không về Fixed
Hiện tượng này thường xuất phát từ môi trường làm việc có nhiều chướng ngại vật (cây xanh rậm rạp, khu vực đô thị dày đặc) gây nhiễu tín hiệu vệ tinh.
Giải pháp tức thời là di chuyển Rover đến vị trí thoáng đãng, ít bị che khuất tầm nhìn bầu trời. Nếu vấn đề vẫn tồn tại, việc khởi động lại cả Base và Rover sẽ giúp thiết lập lại kết nối, xóa bỏ các lỗi tạm thời do xung đột dữ liệu hoặc quá trình thu nhận tín hiệu bị gián đoạn.
- Lỗi phần mềm
Biểu hiện qua việc giao diện đóng băng, tính năng không phản hồi hoặc sai lệch trong xử lý dữ liệu.
Người dùng nên chủ động cập nhật firmware và ứng dụng quản lý lên phiên bản mới nhất từ trang chủ CHCNAV, nơi các bản vá lỗi và cải tiến hiệu suất được phát hành định kỳ. Quá trình nâng cấp cần được thực hiện qua kết nối mạng ổn định, đồng thời sao lưu dữ liệu hiện có để tránh rủi ro mất thông tin.
Với hướng dẫn chi tiết trên đây của công ty TNHH TCMD Việt Nam, hy vọng bạn đã nắm rõ cách sử dụng máy RTK CHCNAV một cách chuyên nghiệp. Chỉ cần tuân thủ đúng các bước thiết lập, đo đạc và xử lý dữ liệu, bạn sẽ tiết kiệm thời gian, tăng độ chính xác và hiệu quả công việc lên gấp đôi.
